Pages

Saturday, September 12, 2009

“ လူမႈဘ၀ မူမမွန္ၿခင္း ”

*Emotional Contagion (ခံစားခ်က္ကူးစက္မႈ)
ဒုကၡေရာက္သူ ခံစားရသလို ေဘးလူက ကူးစက္ခံစားရၿပီး သူငါ နယ္ၿခား ေ၀၀ါးသြားၿခင္း။

*Primal Empathy (ဗီဇ စာနာမႈ)
ဒုကၡေရာက္သူ ခံစားရသလို ေဘးလူက ေရးေတးေတးခံစားလိုက္ရၿပီး သူငါနယ္ၿခား ေ၀၀ါးမသြားၿခင္း။

*Cognitive Empathy (ေတြးၾကံစာနာမႈ)
ေတြးၾကံၿပီးမွ ကိုယ္နဲ႔ အေ၀းၾကီးမွာလိုထားထားတဲ့ ဒုကၡေရာက္သူအေပၚ စာနာစိတ္ၿဖစ္ေပၚၿခင္း။

*Sympathy (သာမန္စာနာမႈ)
ဒုကၡေရာက္သူရဲ႕ စိတ္အေၿခကို စာနာခံစားမႈ လံုး၀မပါဘဲ အေၿခအေနကို အသိအမွတ္ၿပဳရံုသက္သက္။

လူတစ္ေယာက္ကို တကယ္ကူညီၿဖစ္ဖို႔ဆိုတာဟာ ထပ္တူထပ္မွ် ခံစားရတဲ့ ဒီဂရီအေပၚ အမ်ားၾကီး မူတည္ေနပါတယ္။ သာမန္စာနာမႈ Sympathy အဆင့္ေလာက္ပဲဆိုရင္ေတာ့ စိတ္ခ်င္းေ၀းေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသိအမွတ္ၿပဳမယ္။ တကယ္ကူညီၿဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းကေတာ့ နည္းပါးေနဦးမွာပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

စိတ္ခ်င္းေ၀းေနမႈဆိုတဲ့ Removed Relationship ဟာ ဗီဇပါ ကူညီလိုစိတ္ Innate Impulse to Help ကို အင္အားခ်ိနဲ႔ေစပါတယ္။ နာလန္မထူႏိုင္တဲ့အထိလည္း အေသသတ္ပစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူမပါဘဲလဲ ထိေရာက္တဲ့ တကယ့္စာနာမႈက မၿဖစ္၊ သူမၿဖစ္ရင္လဲ....။

လူမႈကိစၥမ်ားေၿမာင္လြန္းတာေၾကာင့္ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး လမ္းေပၚမွာ လွစ္ခနဲ ေတြ႔လိုက္တာေတာင္ စကားတစ္လံုး မေၿပာၿဖစ္လိုက္။ လူလူခ်င္း နီးလ်က္နဲ႔ေ၀း။ ဒီလို လူမႈေ၀းကြာမႈ Social Distance ေတြဟာ လူမႈဘ၀ မူမမွန္ၿခင္း Anomaly ကို ၿပေနပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း မူမမွန္မႈဆိုတာၾကီးဟာ ၾကာလာေတာ့လည္း မူမွန္မႈတစ္ခုလို ၿဖစ္လာေနတာဟာ ကၽြန္ေတာ္ပဲ ဘေလာ့ေတြ ေရးၿပီး အူေၾကာင္ေၾကာင္ၿဖစ္ေနၿပီလားလို႔ တစ္ခါတစ္ခါ စဥ္းစားမိတိုင္း ... ဟူး.. ေရေသာက္ဦးမွပဲ!!

ွဆႏၵမြန္ၿဖင့္
yu ya


19 comments:

ေဂါက္သီးနဲ႔ေရွာက္သီး said...

ဟုတ္တယ္ဗ်ာ၊တစ္ခါတစ္ေလ တစ္ခန္းတည္းေနေနရတာေတာင္ စကား သံုးခြန္းျပည္႔ေအာင္ေျပာခ်င္မွေျပာျဖစ္တာ သီးသန္႔ေနခ်င္တဲ႔စိတ္ၾကီးျဖစ္ေပၚလာတာ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ႔ဘူးလို႔ေတာ႔ထင္တာဘဲ
အေရးသားေတြကေတာ႔ ထပ္ျပီးေျပာဖို႔မလိုေတာ႔ပါဘူး
အားေပးခင္မင္လ်က္ပါဗ်ာ..

kiki said...

မမွန္တာေတြခ်ည္းလုပ္ေနၾကတဲ့သူေတြ ခ်ည္းရွိေနၾကတဲ့အသိုင္းအဝန္းမွာ မွန္တာေတြလုပ္တဲ့တေယာက္ကို ဟိုမမွန္တဲ့သူေတြက မမွန္ဘူးထင္ျပိး မမွန္တာကိုဘဲ ဆက္လုပ္ေနၾကေတာ့ မွန္တဲ့သူကလည္းသူမမွန္ဘုူးလို့ ထင္ေယာင္ထင္ဝါးျဖစ္သြားသလိုေပါ့ေနာ္ ။။

Empathy မရွိတဲ့အထဲ Sympathy ပါမရွိေတာ့ ဟိုလူၾကီးက သူမ်ားမွန္တာေတြလည္းသူမသိ တဲ့အျပင္ သူမမွန္တာေတြလည္းသူမသိ ။။ ဟိဟိ

ရူးခ်င္လာျပီ....
တံတားေလးလဲ ေနရာေျပာင္းသြားတာ ..ခုဘယ္ေနရာမွာလဲ ...ေျပာထားဦး။။
အေရးအေၾကာင္းဆို ေျပးမလို့။။

ေျခလွမ္းသစ္ said...

အရမ္းရွင္းတယ္ဗ်ာ ေလ့လာလို႔ တအားေကာင္းဗ် ...

သားၾကီး said...

ခုတေလာ ကိုယုယ တင္တဲ့စာေတြက
ေတြးစရာေတြ မွတ္စရာေတြခ်ည္း
ေကာင္းပါ့ဗ်ာ
တဖက္သားရင္ထဲက ခံစားခ်က္ကို
ကိုယ္တိုင္စာနာ နားလည္ႏိုင္တဲ့လူေတြ
႐ွားေနပါေသးတယ္

အေနာ္ said...

ဟုတ္တယ္ အကုိယုယေရ
တစ္ေန႔ေနလုိမွ စကားတစ္ခြန္းမွ မေျပာျဖစ္ၾကဘူး
အားလုံးက ကုိယ့္အလုပ္ ကုိယ္လုပ္ေနျဖစ္ၾကတာေလ
မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ဆုိ ေျပာစရာ စကားမရွိဘဲ
ဖုန္းဆက္တာတုိ႔ ဂ်ီေတာ့က ေျပာတာတုိ႔က်ေတာ့လဲ
ေျပာခ်င္စရာ စကားလုံးေတြက မ်ားေနျပန္ေရာ :(
မူမမွန္တဲ့ လူမႈဘဝေတြလုိ႔ ေျပာတာ သိပ္မွန္တယ္

ဝက္ဝံေလး said...

ဖတ္ျပီး ေတြးသြားတယ္ သိလား ကိကိ တေယာက္လဲ မႏုိင္ေတာ႕ဘူး ရူးေတာ႕မယ္ ဟိဟိ

မယ္႔ကိုး said...

ေဆာင္းပါးေလးေတြ ႀကိဳက္တယ္ ကိုယုယေရ..

chitpalone said...

အင္း စာကနည္းေပမယ့္ အေတြးအေခၚအမ်ားႀကီးပဲဗ် သမီး၂ေခါက္ဖတ္လိုက္ရတယ္ ျပန္ေတြးေနရလို႔။ ဟုတ္တယ္ေနာ္ အဲ့ဒါအမွန္ပဲဗ် သမီးကုိယ္တိုင္လည္း တခါတေလ လုပ္ေနတာေတြ လုပ္ေနက်အလုပ္ကုိ ေတာင္မွားေနလား မွန္ေနလား ေဝမခြဲတတ္ေတာ့သလို အဓိပါယ္မဲ့ေနလားဆိုတာလည္း ျဖစ္မိတယ္။
ခင္မင္ေလးစားလွ်က္
ညီမေလး ပါးလံုး

moe moe said...

ေကင္းလိုက္တဲ့ အေတြးေလး...

subuueain said...

ဆက္ဖတ္ၿပီး ဆက္ေတြးလိုက္ဥိးမယ္ေနာ္ :))

yangonthar said...

လူက မ်က္ႏွာလုိက္တယ္ ကုိယုယေရ ရုိးစြပ္ ရရင္ေတာ့ အတၱပဲေပါ့ ... ေခတ္က ပ်က္လာ ေလေလ ျဗဟၼစုိရ္တရားေတြ ေခါင္းပါးလာေလ ေလ ေပါ့ ..... ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားထားသလုိ ....... မိမိရင္၌ျဖစ္ေသာ တစ္ဦးတည္းေသာ သားကုိ ခ်စ္ေသာ မိခင္၏ ေမတၱာမ်ဳိး နဲ ့သာ ဆုိ ေလာကၾကီး က ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္လုိ လွပသာ ယာေနမွာပါ .... ဒါေပမယ့္ ေခါင္းပါးေနျပီျဖစ္တဲ့ ဒီတရားအစုေတြနဲ ့အ တူ အတၱ မာနေတြ က တေထာင္ေထာင္ တလႊားျဖစ္လာေတာ့တာပဲေလ .... စာနာ မွုဆုိတာလည္း တစ္ခါတစ္ရံ မိသားစုဝင္ခ်င္း ေသြးအခ်င္းခ်င္းေတြမွာေတာင္ ေပါ့ပ်က္ ကြယ္ေပ်ာက္လုလု ျဖစ္သြားတတ္ၾကပါတယ္ တစ္ပါးေတာ့ ဆုိဖြယ္မရွိေတာ့ပါဘူး .... စာနာ ေထာင္ထားမွုအားလုံးရဲ ့အေျခခံဟာ ေမတၱာသာ ျဖစ္တယ္လုိ ့ထင္မိပါတယ္
ခင္မင္ေလးစားလွ်က္
အေတြးေတြ အတြက္ေက်းဇူး အစ္ကုိ :)))
ေအးျမသာယာရွိပါေစ

လသာည said...

ေမာသြားျပီေမာင္ေလး ဟုတ္တယ္ ေရေသာက္လိုက္ဦး..:P..။ ကိုယုကေရးတာစာေတြအားလံုးက ေတာ္ေတာ္ေလး ေတြးစရာေလးေတြပါပဲ။ မွတ္သားစရာေတြးခ်ည္းပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ စိတ္ဆိုတာ ေလ့လာရမကုန္နိုင္တဲ့ အရမ္းကိုက်ယ္၀န္းတဲ့ ဘာသာရပ္တစ္ခုပါ၊ သူတပါးနဲ႔ မဟုတ္ပဲ ကိုယ္တစ္ဦးတည္းေတာင္ အခုတမ်ိဳး ေတာ္ၾကာတမ်ိဳးအမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလဲေနတာေလ။ ကိုယ့္ကိုယ့္ကိုေတာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလဲေနတာဆိုေတာ့ သူမ်ားအေပၚမွာဆိုရင္လည္း ေျပာဖြယ္မရွိေပါ့ေနာ...။
အားေပးလ်က္..

Angel Shaper said...

မူမမွန္မႈႀကီးေတြက မူမွန္မႈႀကီးတစ္ခု ျဖစ္လာနိုင္ေျခရွိတယ္။
ေရေသာက္ျပီး ထပ္စဥ္းစားလိုက္ပါဦး ဘႀကီးယုေရ....
ဟိဟိ
တကယ္ မွတ္စရာ၊ ေတြးစရာေတြပါပဲ။

ပုံ့မေ said...

တစ္ေယာက္ေသသူအေပၚမွာ sympathy ပဲရိွေသးလို ့ခံစားခ်က္က ထူးျခားမလာေသးတာလားလို ့စဥ္းစားမိသြားတယ္ အစ္ကိုေရ။

ေတြးခ်င္ရာစြတ္ေတြးသြားပါတယ္။ ကိုယ့္အျပစ္ကိုယ္သာသိပါ။

အဟီးးးးးးးး

ငွက္ငယ္ေလး said...

စာေတြလာဖတ္သြားတယ္...သိပ္ေတာ့နားမလည္ဘူးအကိုယုယေရ..စဥ္းစားသြားတယ္

Unknown said...

စာအရမ္းဖတ္ထားတဲ႔ ဦးေႏွာက္ ပိုင္ရွင္ေရ......
ဗဟု နဲ႔ သုတေတြ အရမ္းမ်ားလွပါလား
မေလးစားပဲ မေနႏိုင္ဘူး .... အစ္ကို ေျပာတဲ႔ လူမႈဘ၀ မူမမွန္ၿခင္း အခ်က္ေတြအားလံုးနဲ႔ ျငိေနျပီ ဆရာေရ.... ဘယ္လိုလုပ္ရပါ႔......။ေျဖရွင္းသင္႔တဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးလမ္းညႊန္မႈမွာ ေပးသင္႔ျပီ..........။
“လူမႈကိစၥမ်ားေၿမာင္လြန္းတာေၾကာင့္ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး လမ္းေပၚမွာ လွစ္ခနဲ ေတြ႔လိုက္တာေတာင္ စကားတစ္လံုး မေၿပာၿဖစ္လိုက္။ လူလူခ်င္း
နီးလ်က္နဲ႔ေ၀း။ ဒီလို လူမႈေ၀းကြာမႈ Social Distance ေတြဟာ လူမႈဘ၀ မူမမွန္ၿခင္း Anomaly ကို ၿပေနပါသည္။”
ဒီစာပိုဒ္ေလးအရဆိုရင္ .... အၾကီးအက်ယ္ ေရာဂါကြ်မ္းေနျပီလို႔ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို သိလိုက္တယ္....းP
...... ခင္မင္ေလးစားလွ်ၽက္ပါ
ညီမေလး ႏွင္းေဟမာ

ကာရံဆူး said...

ကိုယုယေရ..ကာရံေရာက္ပါတယ္..ကိုယုယေျပာသလိုပဲ..တစ္ေယာက္နဲ ့တစ္ေယာက္ နီးေနေပမဲ့ ေ၀းကြာေနၾကတယ္ေနာ္... တင္ျပတာ တိုေပမဲ့ ထိမိလွပါတယ္...တကယ့္ကို အဲ့လိုျဖစ္ေနၿပီ...ေန၀င္မိုးေသာက္ရင္ စက္႐ုပ္တစ္႐ုပ္လို ျဖစ္ေနၾကၿပီေလ...

ျမတ္ႏိုး said...

အဲဒီစကားကို ကိုယ္တိုင္လဲက်င့္သံုးတယ္..
ကိုယ့္ေဘးနားမွာ .. အပိုေျပာတဲ့ စိတ္မပါပဲ သနားလိုက္တာဆိုတဲ့ သူေတြကို သေရာ္ေတာ္ေတာ္ ေျပာတတ္ေတာ့
လူေနမူဘဝမွာ အံမ၀င္ဂြင္မက် ျဖစ္လာတယ္

စိတ္မပါရင္ ျပံဳးေတာင္မျပတဲ့ က်ေနာ္ဟာ..

လူတိုင္းကို မခင္တတ္တာေတာ့ ...ကိုယ့္ကိုကိုယ္လဲ သိေနပါတယ္..

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္လုပ္မိတဲ့အရာတိုင္းအတြက္ အျမဲေက်နပ္ပါတယ္

စည္သူ said...

ကို ယုယေရ..

စာသားေလးေတြက တန္ဘုိးရွိတယ္..
မေရာက္တာ နည္းနည္းႀကာသြားတယ္..

တန္ဘုးိရွိတဲ့ စာသားေလးေတြကို မွတ္သားသြးပါမယ္ဗ်ာ..

ခင္မင္စြာျဖင့္
စည္သူ။