Pages

Thursday, September 10, 2009

“ကမာၻေၿမေပၚက နတ္တမန္ကေလး”


ကားခ်င္းဆိုင္တိုက္မိလို႔ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ ကားဟာ ေၾကမြသြားတယ္။ မ်က္ႏွာတစ္ၿခမ္းနဲ႔ လည္ပင္းတ၀ိုက္ ေသြးခ်င္းခ်င္းနီေနၿပီး အပ်က္အစီးပံုၾကားထဲမွာ ပိတ္မိေနတယ္။ နာက်င္မႈ၊ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္မႈ၊ အားကိုးရာမဲ့မႈ၊ စိတ္ရႈပ္ေထြးမႈမ်ားနဲ႔ လႊမ္းၿခံဳေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ေဘးမွာ ဒူးေထာက္ထိုင္ခ်လိုက္ၿပီး လက္ကို အသာအယာဆုပ္ကိုင္ ႏွစ္သိမ့္အားေပးတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ကရုဏာစကားေၾကာင့္ နာက်င္မႈနဲ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ၾကားထဲကပဲ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈကို ရရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီသူငယ္ခ်င္းကို ကၽြန္ေတာ္က “ကမာၻေၿမေပၚက နတ္တမန္ကေလး” လို႔ အမည္ေပးထားခဲ့ပါတယ္။



ဒီလို နတ္တမန္ေလးေတြကို ဘယ္လို စိတ္ခံစားခ်က္ေတြက ေစလႊတ္လိုက္သလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မသိႏိုင္ပါဘူး။ သိႏိုင္တာကေတာ့ စာနာမႈေပၚမွသာ ကရုဏာၿဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာပါ။

စာနာမႈၿဖစ္လာဖို႔ မွ်ေ၀ခံစားတတ္ရမယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အတြင္းကမာၻကို ထိုးထြင္းသိၿမင္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့အခ်က္ပါပဲ။ အာရံုခံဆဲလ္ေတြဟာ သူတစ္ပါးရဲ႕ ဒုကၡကို ကိုယ့္ဒုကၡသဖြယ္ ရႈႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးပါတယ္။

သူမ်ားအေၾကာင္းကို စိတ္၀င္တစား ေလ့လာၾကဖို႔လိုပါတယ္။ ခံစားခ်က္ခ်င္း နီးစပ္သြားေအာင္လည္း ၾကိဳးစားၾကရမယ္။ ဒါမွသာ သာမန္စာနာမႈ Sympathy ဟာ ကိုယ္တိုင္ၿဖစ္သလို ခံစားရမႈ Empathy အၿဖစ္ ေၿပာင္းလဲသြားႏိုင္မယ္။

လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ (ေပ်ာ္ရႊင္မႈ သို႔မဟုတ္ မႏွစ္ၿမိဳ႕ မႈကိုၿပတဲ့) မ်က္ႏွာအမူအရာကို လိုက္တုၾကည့္တဲ့အခါ ခုနကေၿပာတဲ့ ကိုယ္တိုင္ၿဖစ္သလို တစ္ေသြမတိမ္း ခံစားရမႈဟာ ပိုမိုအားေကာင္းလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တစ္ဖက္သားအေပၚမွာ အာရံုစူးစိုက္ တုပေလေလ ပိုပိုၿပီး အားေကာင္းေလေလပါပဲ။


၁၉၀၉ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက အဂၤလိပ္စာေပထဲကို ေရာက္လာတဲ့ Einfuhlung ဆိုတဲ့ ဂ်ာမန္စကားလံုး တစ္လံုးရွိပါတယ္။ ခုေတာ့ အဂၤလိပ္လို Empathy လို႔ ၿဖစ္ေနပါၿပီ။ သူ႔ရဲ႕ မူရင္း အဓိပၸာယ္က “ထဲထဲ၀င္၀င္ ခံစားၿခင္း” entering into feelings တစ္ဖက္သားရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ တစ္ေသြမတိမ္း ထဲထဲ၀င္၀င္ တုပခံစားတာပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အာရံုခံဆဲလ္ေတြ အားေကာင္းရင္ အားေကာင္းသေလာက္ စာနာမႈ ဆိုတာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရင္ထဲကို ၿမန္ၿမန္ဆန္ဆန္ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။

စိတ္ပညာမွာေတာ့ Empathy ဆိုတဲ့ စကားကို အဓိပၸာယ္ သံုးမ်ိဳးနဲ႔ ေၿပာဆိုသံုးစြဲေနၾကပါတယ္။ တစ္ပါးသူရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို သိၿခင္း၊ တစ္ပါးသူခံစားသလို ခံစားၿခင္း၊ တစ္ပါးသူရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡကို ကရုဏာနဲ႔ တံု႔ၿပန္ ကူညီၿခင္းတို႔ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီသံုးမ်ိဳးဟာ အစဥ္အတိုင္းပါပဲ - သတိထားမိတယ္၊ ခံစားရတယ္၊ ကူညီတယ္။

“ေမြးရာပါ ဗီဇစာနာမႈ” Primal Empathy ဟာ ဦးေႏွာက္တစ္ေနရာတည္းမွာ ၿဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေၿခအေနေပၚ မူတည္ၿပီး ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ေနရာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ႏိုးၾကားတက္ၾကြေစတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေပးပို႔သူရဲ႕ အေရးအရာဟာ လက္ခံသူရဲ႕ အေရးအရာ ၿဖစ္လာပါတယ္။ အေတြးေတြ ခံစားခ်က္ေတြကို ရွယ္ယာလုပ္လိုက္တာနဲ႔ပဲ ဦးေႏွာက္ႏွစ္ခုၾကားမွာ လက္ေရးတို Shorthand နဲ႔ ပံုတူေကာ္ပီကူးလိုက္သလို ၿဖစ္သြားပါတယ္။ အခ်ိန္ဆိုင္းစရာမလို၊ စကားလံုးေတြနဲ႔ ရွင္းၿပစရာ မလိုေလာက္ေအာင္ပါပဲ။


ေက်းဇူးတင္စြာၿဖင့္
yu ya


18 comments:

yangonthar said...

ကရုဏာ တရားရဲ ့ႏူးညံ့ညင္သာပုံေလးကုိ ဖတ္ရွူသြားတယ္အစ္ကုိေရ
ခင္မင္လွ်က္
ရန္ကုန္သား
ေအးျမသာယာပါေစ :)

subuueain said...

လာဖတ္သြားပါၿပီ :)

kiki said...

ဒီလို Empathy ေလးေတြ ကို
ျမန္မာျပည္က ဟိုလူဂ်ီးေတြ ရဲ ့ ဦးေႏွာက္ထဲထိ
ထဲထဲ ဝင္ဝင္ ေရာက္ေအာင္
ဘယ္လိုနည္းနဲ့ ထဲ့ေပးလို ့ရမလဲ ..ဟင္...

နည္းလမ္း ေလး အျမန္ရွာေဖြေပးပါ ကိုယုယ ေရ ...
(အဲသလိုသာ ဆိုရင္ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ၾကီးကို ကယ္တင္လိုက္သူ သူရဲေကာင္း အစစ္အမွန္ဟာ အသင္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္ )

ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္

ကိကီ

Yu Ya said...

ဖြားကိေရ... ကၽြန္ေတာ္က လူေတြကိုပဲ ေၿပာတာဗ်... အဟီး။

သူတို႔က .... နတ္ေတြ.နတ္ေတြ.။ နတ္ေတာင္မွ ရိုးရိုးနတ္ဟုတ္ဖူး... အဟီး။ စပယ္ယာ နတ္ေတြ.။
ရႈပ္သြားၿပီလား။ မူလီတို႔..ဘာတို႔ အစရွိတဲ့ ဟာေတြေလ။

ႏွင္းေဟမာ said...

ပို႔စ္ေလးက အက်ဳိးမ်ားပါတယ္ အစ္ကို ေရ...။
သူတစ္ပါးရဲ႕ ဒုကၡကို ကိုယ့္ဒုကၡသဖြယ္ ရႈႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္ဖို႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၾကိဳးစားသြားရမယ္ဆိုတဲ႔ အသိေလးနဲ႔အတူ.........။
အျမဲအားေပးလွ်က္ပါ
ခင္မင္စြာျဖင္႔
ႏွင္း

ဝက္ဝံေလး said...

ဟိဟိ ဖြားကိ မန္႔တာဖတ္ျပီး ရီသြားတယ္ ဟုတ္တယ္ ကိုယုယ လုပ္ေပးပါ ဘာတဲ႔ Empathy ေလးကို ထည္႔ေပးပါ ဟဟဟ ဒါျဗဲ ဟိဟိ

ေျခလွမ္းသစ္ said...

Empathy ဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးရဲ ႔ အတိမ္အနက္ သေဘာကို ဒီပိုစ့္ေလးဖတ္ရမွ ပိုၿပီးတန္ဖိုးရွိသြားတာ အမွန္ပါ

မယ္႔ကိုး said...

ေဆာင္းပါးေလးေကာင္းလုိက္တာ ကိုယုယေရ...

သားၾကီး said...

မမကိနဲ႔ ကိုယုယေရးထားတဲ့ကြန္မန္႔ကိုဖတ္ျပီး
ရယ္သြားတယ္ မမကိ တယ္အေတြးေကာင္းတာပဲ ဟိုလူဂ်ီးေတြရဲ့
ေခါင္းထဲမွာEmpathyသာနည္းနည္းကေလး
ေလာက္႐ွိခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြေကာင္းစားတာၾကာလွ
ခုေတာ့ မေကာင္းစားဘဲ ေကာက္စားျဖစ္ေနတယ္
အေတြးအေခၚပါတဲ့ပိုစ္ေလးပါပဲ
“ကမာၻေၿမေပၚက နတ္တမန္ကေလး”ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ေလး သိပ္လွတယ္

kohan said...

လာဖတ္သြားပါတယ္ခင္ဗ်ာ

လသာည said...

လာေရာက္သြားပါတယ္။ ကိုယုယရဲ့စာေတြက တကယ့္ကို ဗဟုသုတရွိတာမို႔ ေသေသခ်ာခ်ာကို ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ အျမဲအားေပးလ်က္

မင္းေနေ၀း said...

ေခါင္းစဥ္ေလးေကာင္းလိုက္တာဗ်ာ ....
တကယ္ပါပဲ .. နတ္တမန္ေလးေတြ .....

rose of sharon said...

ဂရုဏာတရားနဲ႔ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ လူတိုင္းမွာရွိေနရင္ ကမာၻ ၾကီး ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေနမွာပါ

jr.lwinoo said...

ပို႔စ္ေကာင္းေလးလာဖတ္ပါတယ္ ကိုယုယေရ။
ေနာက္ဆို ဘေလာ့ဂါအခ်င္းခ်င္း စာနာနားလည္မႈ ဆိုတဲ့ စကားလံုးေလး ေပၚလာေတာ့မယ္ထင္တယ္ေနာ္။
း)

မမသီရိ said...

ကိုယ္ခ်င္းစာတရာေတြ လူတိုင္းရင္ထဲမွာ ရွိေနရင္
ကမၻာၾကီး ျငိမ္းခ်မ္းျပီေပါ့ ေမာင္ေလးေရ

အေတြးနဲ႕ တင္ျပပုံေလးလဲ ေကာင္းပါတယ္

ဒီဇင္ဘာႏွင္း said...

လာဖတ္သြားပါတယ္ ေက်းဇူးပါ

သုခုမေလဒီ said...

ထူးျခားတဲ့ေခါင္းစဥ္ေလးနဲ ့ထူးျခားတဲ့ပိုစ့္ေလးကို ဖတ္သြားပါတယ္။ ေက်းဇူးပါ
အဆင္ေျပေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ။

စည္သူ said...

ကိုယုယေရ...

ဘာေျပာရမွန္းမသိဘူးဗ်...

ေအာက္ကပံုကို ႀကည့္ၿပီး..

ခံစားႀကည့္တယ္... ေအာင္မေလး.. မလြယ္ဘူးဗ်..းP

တကယ္ေတာ့ လူတိုင္း.. ကိုယ္စီ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ မ်ားမ်ား မရွိေတာင္မွ နည္းနည္းေလးစီ ရွိႀကရင္ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကမာၻႀကီးက ေအးခ်မ္းလာလိမ့္မယ္လို႔ င္ပါတယ္ဗ်ာ..